Özel tüketim vergisi ÖTV ülkemizde alınan vergi türlerinden biri olmaktadır. Alınmasının amacı ise tüketicilerin davranışlarını yönlendirmek ve kamu gelirlerini arttırmak olmaktadır. Ülkemiz de ilk olarak 2002 yılında uygulamaya başlanmıştır. ÖTV kanunu ile mal ve hizmetlerin türüne bağlı olarak farklı oranlarda tahsil edilmektedir.
ÖTV oranları belirli ürün gruplarına göre değişkenlik göstermektedir. Oranlar belirlenirken ise sosyal politikalar ile uyumlu olacak şekilde tasarlanmaktadır. Dolaylı vergi türlerinden biri olmaktadır. Bu sayede de tüketici davranışlarının yönlendirilmesi hedeflenmektedir.
ÖTV Hangi Malları Kapsıyor?
Özel tüketim vergisi ÖTV hangi malları kapsadığı merak edilen konulardan biri olmaktadır. ÖTV alınan malları sıralamamız gerekirse;
- Motorlu araçların alım satımında alınmaktadır. En büyük maliyet kalemlerinden biri olmaktadır.
- Sağlık politikaları amacı ile tütün ve alkol ürünlerinde yüksek oranlar ile ÖTV belirlenmektedir.
- Cep telefonu, bilgisayar ve diğer teknolojik ürünlerde uygulanır.
- Mücevher ve saat gibi lüks tüketim mallarında kullanılır.
- Benzin, dizel yakıt gibi fosil yakıtlarda da ÖTV yüksek oranda uygulanmaktadır.
Bu mal gruplarının her biri için ÖTV oranları farklı olmaktadır. Devletin gelir hedefleri ve tüketim politikalarına göre her dönem oranlarda değişiklikler olur. Bu kapsamda da artışlar olabildiği gibi vergi türünde indirim düzenlemeleri ile de zaman zaman karşılaşmak mümkündür.
ÖTV’nin Alınma Amacı Nedir?
Özel tüketim vergisi veya bilinen diğer adı ile ÖTV hem ekonomik olarak hem de sosyal hedeflere hizmet veren vergi türlerinden biri olmaktadır. Verginin alınma amacı ise kamu gelirini arttırmak ve çevreyi korumak gibi çeşitli nedenleri bulunmaktadır.
ÖTV’nin alınmasında ki ilk nedenlerden biri de gelir artışını sağlamak olmaktadır. Devlet harcamalarının büyük bir oranı vergi yani kamu gelirleri olmaktadır. Sağlık, eğitim ve alt yapı projeleri gibi birçok alanda yapılacak faaliyetler vergi gelirleri ile yapılmaktadır.
Katma Değer Vergisi (KDV) Nedir? tıklayın!
Alınma nedenlerinden bir diğeri ise tüketimi yönetmek ve azalttırmak olmaktadır. Bu anlamda da tütün ve alkol ürünleri çevreye zarar veren ürünler olmaktadır. Kullanımını azaltmak için ise ÖTV oranları yükseltilir. Böylelikle de caydırıcı bir mekanizma olarak kullanılır. Özellikle de kamu sağlığını koruma amacı bu verginin daha etkin olmasını sağlar.
ÖTV’nin alınmasında ki bir diğer amaç ise çevreyi koruma politikaları olmaktadır. Benzin veya dizel gibi fosil yakıtlara uygulanann yüksek oranlar tüketiciler tarafından çevreci enerji kaynaklarının kullanımına yönelmelerini hedeflemektedir. Örnek olarak ise elektrikli taşıtlar, toplu taşıma araçları veya hibrit taşıtlarda genellikle ÖTV oranları daha düşük olmaktadır.
ÖTV Nasıl Hesaplanır?
Özel tüketim vergisi ÖTV hesaplama işlemi malın türüne, fiyatına ve kanunda ki belirtilen orana göre değişkenlik göstermektedir. Hesaplamalarda ise iki farklı yöntem kullanılmaktadır. Bunları şu şekilde açıklayabiliriz;
1. Ad Valorem (oran esaslı) Yöntem
Bu yöntem de ürünün satış fiyatı üzerinden belirlenen oran ile hesaplamalar yapılmaktadır. Örnek olarak ise bir aracın fiyatı 300.000 TL olarak düşünelim ÖTV oranı ise %50 olması durumunda bu aracın ÖTV miktarı 150.000 TL olmaktadır. Bu şekilde hesaplamak mümkündür.
2. Spesifik Oran Yönetimi
Bu yöntemde belirli bir ürünün miktarına göre sabit bir vergi tutarı uygulanmaktadır. Örnek olarak ise benzin için litrelik olarak 2 TL vergi alınmasını göstermemiz mümkündür. Alınacak her litre başı benzin de sabit olan vergi toplam tutara eklenmektedir.
ÖTV Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
ÖTV Muafiyeti Şartları Nelerdir?
Özel tüketim vergisi ÖTV muaf olacak kişiler ve durumlar da bulunmaktadır. Bunları ise şu şekilde sıralamamız mümkündür;
-Engellilik oranının %90 ve üzeri olan vatandaşlarda muafiyet bulunmaktadır. Muafiyet durumu ise araçlar kapsamında tamamen vergiden muaf tutulacak şekilde oluşması mümkündür.
-Elektrikli ve hibrit araçların alımlarında düşük vergi oranları uygulanabilmektedir.
-Sosyal yardım programlarına dahil olan kişilerin istenen belirli şartları sağlaması durumunda da vergi muafiyetinden yararlanması mümkündür.
ÖTV Hesaplamasında Kaç Yöntem Bulunur?
ÖTV hesaplaması yapılırken iki yöntem bulunur. İlki Ad Valorem (oran esaslı) yöntem olmaktadır. Bu yöntem de fiyat ÖTV’ye oranlanarak bulunmaktadır. İkinci yöntem ise Spesifik oran yöntemidir. Bu yöntemde ise belirlenen sabit bir vergi tutarı olmaktadır.
ÖTV Oranı Sabit Mi?
ÖTV oranı her yıl farklı rakamlarda belirlenmektedir. Her ürünün kategorisine göre de oranlarda değişiklikler olmaktadır. Bundan dolayı da ÖTV oranı sabit olarak kalmamaktadır. Güncel oranlar ise yıl içerisinde takip edilmelidir.
